Bir işin olup olmayacağını görmek için hayırlı mı hayırsız mı olduğunu anlamak için yapılan dua ve istihareye yatmak

İstihare nasıl yapılır

istiare namazı duası istihareye yatmak nasıl yatılır? işe yararmı
Sual: İstihare nedir ve istihare namazı nasıl kılınır?
CEVAP
İstihare, bir işin hakkında hayırlı olup olmadığını anlamak için abdest alıp iki rekât namaz kıldıktan sonra bu husustaki duayı okuyarak o işle ilgili rüya görmek üzere uykuya yatmaktır.

İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:

Dört şeyi yapan dört şeyden mahrum kalmaz:
1- Şükreden, nimetin artmasından,
2- Tevbe eden, kabulden,
3- İstihare eden, hayırdan,
4- İstişare eden, doğruyu bulmaktan, hakikate ulaşmaktan mahrum olmaz.

Herhangi bir işe başlarken, mesela evlenirken, ev alırken istihare yapmalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Mutluluk, istihare namazı kılmakla gerçekleşir.) [Hâkim]

Evlenmeden önce, birkaç defa istihare etmeli, Hak teâlâya sığınmalıdır. Nefsin ve kötü kimselerin araya girmemesi için, yalvarmalıdır. Salih, güvenilir kimselerle istişareden sonra, istihare yapmalıdır.

Bir işe başlayacağınız veya bir şeyden kurtulmak istediğiniz zaman, iki rekât nafile namaz kılıp [aşağıda bildirilen Arapça duayı okuyarak] "Eğer bu işim [Mesela şununla evlenmem veya şu evi almam] dünya ve ahiretim için hayırlı ise, bunu bana mübarek eyle. Eğer hakkımda hayırlı değilse, onu benden uzaklaştır ve hayırlı olanı bana kolaylaştır. Beni kazana rıza gösterenlerden eyle, Ya Erhamerrahimin" demelidir.

Önce günahlardan tevbe edilir. Tevbe için kısaca, "Ya Rabbi! Buluğ anımdan şimdiye kadar yaptığım günahlara pişman oldum. Bundan sonra da, inşallah hiç günah işlememeye söz veriyorum" denir. Sonra gusledilir. Gusülden sonra, o gece (istihareye niyet ettim) diyerek iki rekat nafile namaz kılınır. İlk rekâtta, Sübhaneke ve Fatiha’dan sonra, Kâfirun, ikinci rekâtta Fatiha’dan sonra İhlâs okunur. İstihare namazı bittikten sonra şu dua okunur:

(Allahümme innî estehîrüke bi-ilmike ve estakdirüke bi-kudretike ve es’elüke min fadlikel azîm fe inneke takdirü ve lâ akdirü ve ta’lemü ve lâ a’lemü ve ente allâmül-guyûb.)

Bu şekilde istihareye yedi gece devam edilir. [Gündüz de istihareye yatmak caizdir.] Gusül sadece ilk gün alınır. Diğer günler gusle gerek yoktur.

İstihare başkasına yaptırılmaz. İstihareyi herkesin kendi yapması gerekir. İstihare yapmasını öğrenmeli, bu sünneti kendisi ifa etmelidir. Bedenle yapılan ibadetleri başkasına yaptırmak caiz değildir.

İstihare namazını kılıp duasını ettikten sonra hiç konuşulmadan yatılmalı. İhtiyaç varsa konuşulabilir. Aslında her zaman, yatsı namazını kıldıktan sonra, ihtiyaç olmadıkça konuşmamak müstehabdır, iyi olur.

İstihareden sonra, abdestli olarak, kıbleye dönüp yatılır. Rüya görse de, görmese de, 7 gün istihareye davam edilir. Rüyada beyaz veya yeşil görmek hayra, siyah veya kırmızı görmek şerre alamettir. Eğer, rüyada bir şey görülmezse, kalbe bakılır. O işi yapmak arzusu varsa, o işe karar verilir. Karar veremeyen, birkaç defa daha istihare yapmalıdır.

Yapılacak her iş için istihare yapmak sünnettir ve mübarektir. Fakat istihare yaptıktan sonra, o işin yapılmasını veya yapılmamasını gösteren bir şeyin, uykuda veya rüyada yahut uyanık iken görünmesi şart değildir. İstihareden sonra, kalbine bakmak lazımdır. O işi yapmak arzusu, eskisinden daha çok olmuş ise, o işi yapmayı gösterir. Eğer arzu, çoğalmamış ve eskisinden daha da azalmamış ise, yine yasak olmaz. Böyle olunca, yapmak arzusu artıncıya kadar, istihareleri tekrar tekrar yapmalıdır. İstihareler yediye kadar tekrar olunur. İstihareden sonra, o işi yapmak arzusunun azaldığı anlaşılırsa, o işin yapılmamasını gösterir. Böyle olunca da, istihareler tekrarlanabilir, hatta nasıl olursa olsun, istihareleri her zaman tekrarlamak, daha uygun ve daha iyi olur. O işi yapmak veya yapmamakta ihtiyatlı davranılmış olur.

Başka bir istihare
Bir muradı olan kimse, abdest alır, temiz bir yere oturur, üç defa salevat-ı şerife okur, sonra her birine Besmele çekerek on Fatiha, sonra 11 İhlâs okur, sonra üç defa salevat okur. Sonra sağ yanı üzere, yüzü kıbleye karşı olarak ve sağ elini sağ yanağı altına koyarak yatar, niyet ettiği şeyin iyi veya kötü olacağını bi-iznillah rüyada görür. (Fetava-i Karı-ül-hidaye)

İstihareye uymak
Sual: İstihare yapınca, rüyada gördüğümüze uymak gerekir mi?
CEVAP
İstihare, bir işin, hakkımızda hayırlı olup olmadığını anlamak için yapılır. Bunun için, şartlarına uygun yapılmışsa, uymalıdır. İki hadis-i şerif meali:

(İstiharede bulunmak ve kadere rıza göstermek kişinin mutlu olacağına, bunun aksi ise, kişinin mutsuz olacağına alamettir.) [Tirmizi]

(İstihare eden kimse mahrum kalmaz, istişare eden pişman olmaz. İktisat eden darlık çekmez.) [Taberani]

İstihareye yatarken
Sual: İstihare için yatarken, kadınların kocalarından ayrı yatmaları gerekir mi?
CEVAP
Hayır, gerekmez.

Kimi insanlar her konuda istihare yapmanın yanlış karar almamıza engel olacağını düşünüyorlar, istiharede olumlu görürsek o şekilde hareket etmenin olabilecek olumsuzluklara engel olacağını söylüyorlar bu ne derece doğrudur? Bu zamanda hiç kimseye güvenemiyoruz; ister iş hayatında isterse evlilik hayatında olsun karar vermek eskisi gibi değil, çok zor oldu, insanlar gerçek kişiliklerini sergilemiyorlar, araştırmalar vs. bir yere kadar oluyor, istihare yaparak Cenab-ı Hakka danışmak doğrudur diyorlar, peki istiharede nelere dikkat edeceğiz; yani bu zamanda rüyanın tevilini herkes yapamaz, kimi zaman rüyada bize Cenâb-ı Hak ince ip uçları verse dahi biz bunu tabir edemediğimiz için anlayamıyoruz, yada rüyamızı hatırlayamıyoruz, yani ne rüyası gördüğümüzü bilmiyoruz, görülmeyen rüyayı olumluya mı yoracağız, olumsuza mı? Kimileri görülmeyen rüya olumsuza yorulur diyorlar ne derece doğrudur? İstiharede Kâbe'yi görmek ne manaya gelir, normal bir rüyada Kâbe'yi görmek ne demektir? İstihare bir sünnettir bunu kesin yapmamız gerekmez öyle değil mi? İstiharede olumsuz görürsek buna rağmen o işe girersek yanlış mı yapmış oluruz? istiharede renk görme zorunluluğu var mıdır? Rüyayı kime nasıl tabir ettireceğiz?


Cevap:

İstihare kelimesinin kökü hayır ve hıyar olup birincisi iyilik, ikincisi tercih etmek, seçmektir. Terim olarak istihare ise iki rek'at özel (istihare niyetiyle) namaz kıldıktan veya vakit namazını eda ettikten sonra özel duayı (istihare duasını)yapmaktan ibarettir. Bu duada Allah'tan, O'nun katında, O'na göre tercihe layık ve öncelikli olanı kuluna da seçtirmesi, kulun da onu tercih ederek gerçekleştirmeye yöneltmeyi, hayırlı değilse ondan vazgeçmeyi istemesi vardır (aşağıda dua örneği gelecektir).
İstihare güven derecesi bakımından istişareden sonra gelmekle beraber sünnettir. Müminlere her konuda istişare, yani güvenilir kimselere danışma, onlarla konuyu müzakere etme emredilmiştir. Güvenilir kimselerin verecekleri bilgi ve gösterecekleri yol, istihareden sonra kalbin bir tarafa meyletmesinden daha güvenilir bulunmuştur; çünkü insanın kalbinin meyletmesi, eğilim göstermesi, çeşitli saiklerle olabileceği için daima güvenilir değildir.
İstihare konusunda sahih hadisler vardır; bunlardan birinin meali şöyledir:
Allah Resulü bize, bütün işlerde istihareyi, Kur'an'dan bir sure öğretir gibi öğretir (ve şöyle buyururdu): Biriniz bir işe yöneldiği, önemli bir şey yapmak istediği zaman önce iki rek'at -farz olmayan- namaz kılsın, sonra şöyle desin: "Allah'ım senin ilminle seçmeyi, doğru seçim yapmayı diliyorum, senin kudretini istiyor, senin büyük lutfundan niyaz ediyorum; çünkü sen kadirsin benim gücüm yetmez, sen bilirsin ben bilmem, sen gizlilerin tamamını bilensin! Eğer şu iş benim dünya hayatım ve dinim için hayırlı ise onu bana yaz ve gerçekleştir, dünyam ve ahiretim için kötü ise onu benden beni ondan uzaklaştır, hakkımda hayırlı olan ne ise onu nasip et ve ondan hoşnut olmamı lütfeyle"
Peygamberimiz, "Bunu dedikten sonra istediği, dileği ne ise onu ifade etsin ve sonra ilk aklına geleni ve gönlüne yatanı yapsın" buyurmuştur.
Nasıl yapılır?
İstiharenin nasıl yapılacağı konusunu hadislere bakarak açıklayan fıkıhçılara göre birkaç uygulama şekli vardır.
a) Namaz kılmadan yukarıda geçen duayı yapmak.
b) Herhangi bir namazı kıldıktan sonra duayı yapmak.
c) Özellikle istihareye niyet ederek iki rek'at namaz kılmak (başka âyet ve sureleri okumak da caiz olmakla beraber birinci rekatta kâfirûn, ikince rekatta ihlas surelerini okumak tavsiye edilmiştir), sonra kıbleye dönük olarak istihare duasını okumak.
İstiharenin sonucu:
İstiharenin sonucu nasıl alınacaktır, niyet edilen işin iyi mi kötü mü olduğu, yapma veya yapmama şıklarından birinin nasıl tercih edileceği konusu üzerinde de durulmuştur. Hadislerde "sonra ilk olarak hangisi aklına geliyor ve içine yatıyorsa onu yapsın" buyurulduğu için "farklı davranış biçimleri ve şıklardan hangisine insanın gönlü daha çok yatıyor, meylediyorsa onu yapmalı ve onu hayırlı bilmelidir" denilmiştir.
Tereddüt devam ederse birden fazla istihare yapmak da caizdir.
İstihareyi başkasına yaptırma konusunda hadislerde açıklama yoktur; bu yüzden bazı alimler çekimser kalmışlar, çoğunluk ise başkasına da yaptırılabilir demişlerdir.
İstihare ve rüya:
Türkçe'de "istihare yapmak" tan çok "istihareye yatmak" ifadesi kullanılmakta ve uygulamada çok kere yukarıda anlatılan namaz ile duadan sonra uykuya yatılmakta, görülen rüyaya göre karara varılmaktadır. Hadislerde ve ilgili kaynaklarda uyku ve rüyadan hiç söz edilmemiştir. Peygamberimiz'in (s.a.) öğrettiği uyku ve rüya değil, "namaz, dua ve sonra akla ilk geleni, gönüle yatanı tercihtir". Rüya konusunu istihare ile birleştirmek doğru değildir. Rüyanın sadık (gerçeğe uygun) olanı da vardır, kâzib (gerçeğe ters veya ilgisiz) olanı da vardır. Bu sebeple rüya belirleyici bir bilgi vasıtası değildir.
Önce istişare (danışmak, araştırıp soruşturmak, güvenilir kaynaklardan bilgi almak), sonra istihare ve sonra Allah'a güvenip/sığınıp karar vererek uygulamak; işte müminlerin tercih edecekleri yol budur.